Mantığın inanç savunmasında önemi büyüktür. Hristiyanlar, inancı savunmak için gerçeği, kanıtları, doğru bir şekilde ve duayla mantık yürütmelidirler. Bir Hristiyan oraya çıkan sorunlara ikna edici ve mantıklı cevap verebilmek için, yapılan itirazları dinlemeleri gerekmektedir.
Mantık, Hristiyan inanç savunmasının cehpaneliğinde bulunan bir araçtır. Mantık, akıl yürütme sistemidir. Bu, doğru sonuçlara varacak olan düzgün düşünmenin ilkesidir. Tabii ki, bazıları diğerlerinden mantık kullanmakta daha beceriklidirler, ancak, mantığın bir kişinin iman etme konusunda en iyi yol olabileceğinin de garantisi yoktur. Bununla birlikte, kişiyi kurtaran şey mantık değildir. Kişiyi kurtaran İsa’dır ve biz imanla aklanırız (Romalılar 5:1).
Bu nedenle, mantığın iyi kullanılması kişinin aklında bulunan soru işaretlerinden oluşan duvarı yıkmak ve İsa’yı Kurtarıcı olarak kabul etmesini engelleyen düşünceleri ortadan kaldırmaktır. Mantığa, Hristiyanlık hakkında oluşan her sorunu ortadan kaldıran ya da her itiraza cevap veren bir şey olarak bakılmamalıdır. Mantığın kendi sınırları vardır. O bilgeliği garanti etmez. O, esini veya sevgiyi ne kanıtlar ne kanıtlamaz. Bu, ne deneyimler sonucu olan sezgiyi değiştirebilir ne Kutsal Ruh’un esinini ne de Tanrı sözünün kesin gerçeğini değiştirebilir. Yine de mantık çok değerli bir şeydir ve hem imanlı hem de imansız kişiler tarafından güçlü bir şekilde kullanılabilir.
Hristiyanlığa Karşı Gelenler, Mantık Kullanıyorlar
Bazen Hristiyanlığa karşı gelen bir kişi, bir mantık problemi kullanarak, Tanrı’nın var olduğuna karşı kanıt gibi birşey gösterebilir. İtirazın yerine, asaşğıdakini okuyun:
- Önerme: Tanrı herşeyi yapabilir.
- Beyanat: Tanrı, kaldıramayacağı birşey yaratabilir mi? Eğer yaratabilirse, demek ki o herşeyi yapamıyor çünkü taşı kaldıramadı. Eğer yapamıyorsa, demek ki o herşeyi yapamıyor çünkü kaldıramayacağı bir taş yaratamadı.
- Sonuç: Mademki Tanrı herşeyi yapabiliyorsa ve biz onun yapamayacağı bazı şeyleri gösterdiysek; demek ki Tanrı yoktur.
İlk bakışta, bu cevap verilmesi zor bir mantık gibi görünüyor. Ancak, yapmamız gereken tek şey biraz daha düşünmek ve yukarıdaki mantığın başında olan bir hata ile ileri sürüldüğünü görebiliriz. İşte cevap:
- Önerme: Tanrı kendi doğasına karşı gelemez, yani, kendisinin doğal olarak kim olduğuna karşı gelemez.
- Beyanat: Tanrı’nın doğası O’na yalan söylettiremez, Tanrı olmadığı gibi vb.
- Sonuç: Bu nedenle, Tanrı herşeyi yapabilir önermesi yanlıştır ve Tanrı’ya karşı oluşmuş sonuç da yanlıştır.
Mantık, özellikle Tanrı’nın var oluşu konusunda kanıt gösterirken, tanıklıkta çok değerlidir. Aşağıda bulunan, mantık kullanımındaki temel yaklaşımları okuyun:
- Evren vardır.
- Evren, sonsuz yaşında olamaz; çünkü eğer olursa, uzun zaman önce entropi durumuna girmiş olurdu.
- Entropi, termodinamiğin ikinci kuralıdır, herşeyin kaosa ve kullanılmayan enerjiye doğru hareket ettiğini bildiriyor. Bir diğer deyişle, herşey bitiyor.
- Evren, kullanılmaya enerji durumunda değildir; bu nedenle, sonsuz yaşında da değildir.
- Eğer evren sonsuz yaşında olsaydı, evren kullanılabilir enerjisini çok önceden bitirmiş olurdu.
- Evren sonsuz yaşında olmadığına göre, onun bir başlangıcı vardır.
- Evren kendi kendisini var edemez.
- Evrenden daha önce ve daha büyük olan birşeyin onu var etmesi gerekmektedir.
- O şey ise, Tanrı’dır.
Tanrı’nın kanıtı olan bütün mantıksal kanıtların güçlü ve zayıf yönleri vardır. Ancak, bir Hristiyan inancını savunurken, mantık, akıl ve kanıt kullanmaktan korkmamalıdır.
Tavsiyem, mantığa giriş hakkında kitaplar edinmeniz ve okuyabildiğiniz kadar okumanızdır. Alabildiğiniz kadar bilgi alın. Aynı zamanda, tartışmalar sırasında soru sormayı öğrenin. İnsanların söyledikleri şeylerin sonuçları hakkında düşünmeyi öğrenin. Kendinizin ve insanların konuşmalarındaki mantıksal safsatalar hakkında okuyun. Eğer yararı olacaksa, İnanç Savunma Diyalogları sayfasına gidip oradan öğrenebilir ve benim, imansızlarla yaptığım konuşmaları okuyabilirsiniz. Onlar nasıl “inanç savunması yapılır” konusunda yardımcı olabileceklerdir, buna rağmen benim bu konuda çok şey öğrenmem gerekiyor.
Mantık, İmanlı ve İmansız Arasında Ortak bir Zemin midir?
Bazıları, imanlı ve imansız arasında hiçbir ortak zemin olmadığını ve imansızın Hristiyan Tanrı’sına karşı olan ilk varsayımları, onun, Tanrı, dünya, gerçek veya kendisi hakkında doğru bir şekilde mantık çalıştırmasını engellediğini söylüyorlar. Bu nedenle, bazı Hristiyan teologlar, nihai bir ortak zemin olamayacağı sonucuna varırlar, çünkü kurtulmamış kişiler, tövbe etmemiş kişilerdir ve onların varsayımları gerçek akılcılığa karşıdır.
“Mantık doğrudur, ancak mantıklı olduğu için değil, ama gerçeğin düzeni olan, Tanrı’nın doğasının yansıması olduğu için.”
Ben mantığın, gerçekten de bir tür temel bir zemin olduğuna inanıyorum. Ancak bunun, ne insanlığı ve insanlığın sınırlamalarını aşan ve doğuştan gelen bir niteliğe sahip olduğuna inanıyorum, ne de bir şekilde günahın kör eden etkisini aşan, semavi veya mistik niteliğe sahip olduğuna inanıyorum. Bence mantık, doğru kullanıldığında – imanlı olmayan bunun farkında varsa da varmasa da – Kutsal Kitap gerçeklerini kanıtlayarak Tanrı’ya yöneltir.
Mantık, Tanrı’ya aittir. Bu böyledir, çünkü Tanrı evreni, fizik kurallarını, matematiği ve bütün diğer doğal ve gerçek olguları yaratmıştır. Tanrı düzen verdiği için, var oluşun da bir düzeni vardır. Mantık doğrudur, ancak mantıklı olduğu için değil, ama gerçeğin düzeni olan, Tanrı’nın doğasının yansıması olduğu için. Bu nedenle, mantık eninde sonunda Tanrı’ya aittir ve yalnızca O’nu ve Tanrı ile ilgili konularla ilgili olarak, bir Hristiyan tarafından düzgün bir şekilde kullabilabilir.
Bu, imanlı olmayanların mantığa ya da matematiğe, imanlıdan daha iyi hakim olamadıkları anlamına gelmiyor. Hem imanlının hem de imanlı olmayanın ortak bilgi zemini vardır ve Tanrı, bazılarına, diğerlerinde bulunmayan özelliklere sahip olmayı sağlamıştır. Ancak bu, tüm Hristiyanların Tanrı hakkında konuşurken hatasız olabileceği anlamına gelmiyor. Birçok Hristiyan, Tanrı’yı savunurken mantıksız oluyorlar.
Gerçek şu ki, hiçkimse mantığa tam bir şekilde hâkim olduğunu söyleyemez. Düşmemiş insanlardan oluşan mükemmel dünyada mantık yürütmek, bizi Tanrı’nın gerçeğine ve vahyine yönelten, harika bir macera olurdu. Ancak biz mükemmel bir dünyada yaşamıyoruz. Biz, yalnızca bedenlerimizin değil, aynı zamanda duygularımızın, irademizin ve düşüncelerimizin günahtan dolayı etkilenen düşmüş bir dünyada yaşıyoruz.
Mantık Yeterli Midir?
Bir Hristiyan için mantık yeterli midir? Hayır, değildir. Mantığın iki kusuru vardır: Birincisi, mantık, onu kullanan kişi kadar iyidir (aslında bu mantığın bir kusuru değildir). İkincisi ise, mantık kurtarmıyor. İsa kurtarıyor. Biz hiçkimsenin, mantıkla Tanrı’nın Egemenliğine girmesini sağlayamayız. Günahı ve doğruluğu suçlayan ve yüreği gerçeğe açan Kutsal Ruh’tur (Yuhanna 16:8).
Peki, bu doğruysa biz imanlı olmayanlarla mantık yürütmeye çalışmalı mıyız? Evet, kesinlikle. Bunun birkaç nedeni var:
- Bize Tanrı tarafından imanlı olmayanlara cevap vermemiz (1.Petrus 3:15) ve düşünmemiz (Yeşaya 1:18) buyuruldu.
- Tanrı, egemen olarak, bizim tanıklığımızı ve mantık yürütmemizi, birini Egemenlığe getirirken kullanabilir. O, bizim yetersizliklerimizle sınırlı değildir.
- İmanlı olmayanlara, Tanrı’nın sözüne uygun cevap verildiğinde, reddedilseler de, yine de gerçektirler. İmanlı olmayan, o gerçekleri reddettiğinden dolayı, yargı gününde sorumlu olacaktır.
Sonuç
Mantık, Hristiyan için bir araçtır. Bu, korkulması gereken birşey değildir. Aslında, eğer mantığın gerçekten Tanrı’ya “ait” olduğunu kabul ederseniz, onu kullanmakta da teşvik alacaksınız. Ancak, bunun bir put olmasına izin vermeyin; çünkü o, probleme cevap değildir. Hristiyanlar olarak, insanları İsa’ya kazanmamız için, kanıt, dua, Tanrı’nın sözü, sevgi, yumuşak huyluluk vs. şeyleri kullandığımız gibi, mantığı da kullanmalıyız. Mantık yürütme hem inanç savunmasında hem de imanlıda değerli bir yere sahiptir. Bunu iyi yapmaya değer. Ancak bunu, sevgi, dua ve sabırla yapın.
